Uważność w edukacji – czy to w ogóle możliwe?
Wiele osób zastanawia się jak ćwiczyć uważność z dziećmi w szkole, przecież jest głośno, dzieci mają problem z koncentracją, nie jest możliwe by siedziały i nic nie robiły przez 5 minut. To jest tylko kilka przekonań dla niektórych nauczycieli, pedagogów czy psychologów, by nie zacząć. Na co dzień natomiast wygląda to trochę inaczej i każdy kto zaczął odpowiednio wprowadzać ćwiczenia uważności w szkole i przedszkolu nie miał większych problemów. Jakie błędy można popełnić przy wprowadzaniu uważności dla dzieci w mury szkolne?
- zbyt długie ćwiczenia/ zajęcia do danej grupy wiekowej,
- ćwiczenia tylko w formie statycznej,
- nie zwrócenie uwagi na stan wyjściowy dzieci, czego dzieci w pierwszej kolejności potrzebują,
- nieodpowiednia postawa osoby prowadzącej np. zbyt duże pobudzenie, niepokój, że nie wychodzi tak jak trzeba, oczekiwania wobec siebie, brak wewnętrznego spokoju i spójności.
Co zrobić by trening uważności był możliwy do wykonania nawet w grupie 3latków? Jest kilka elementów, o które trzeba zadbać. Dziś wspomnę o przestrzeni oraz postawie nauczycielki/ nauczyciela.
Przestrzeń na trening uważności
Każdy na początku drogi z uważnością w edukacji marzy o idealnych warunkach. O pięknej sali, która jest wyciszona, w odpowiednich kolorach, z matami, poduchami do siedzenia. Szybko te marzenia rozwiewa szkolna rzeczywistość. Powiem szczerze, że chyba nawet to sprzyja budowaniu wewnętrznej postawy u dorosłego. Nigdy w życiu nie jest idealnie. Tak jak my nie jesteśmy idealni, dzieci z którymi pracujemy też nie są, i przestrzenie w których przebywamy również. Wyzwaniem jest porzucić oczekiwania, ale warto. O co możemy zadbać w każdych warunkach by trening uważności dla dzieci przebiegał w dobrej atmosferze:
- by spotkanie odbywało się w kręgu,
- o postawę osoby prowadzącej czyli swoją postawę (podejście do spotkania z dziećmi z akceptacją, bez oczekiwań jak mają zajęcia wyglądać, jak dzieci mają wykonywać ćwiczenia uważności itd.),
- o element, który pomoże zaznaczyć nam, że robimy coś innego, wyjątkowego np. korzystanie z dzwonka koshi lub misy tybetańskiej na początek, koniec lub w trakcie ćwiczeń uważności.
Postawa osoby prowadzącej – klucz do uważności dla dzieci
Ważne jest w pierwszej kolejności zadbanie o własną praktykę. Dzielimy się tym co mamy w nadwyżce. Co to oznacza na co dzień? Warto systematycznie, regularnie wykonywać ćwiczenia oddechowe, uważnościowe, relaksacyjne. Uważność jest dla wszystkich, nie tylko dla dzieci. Tutaj jest to szczególnie ważne z uwagi na to, że dzielimy się własnym doświadczeniem. Dzieci doskonale wiedzą kiedy nie jesteśmy autentyczni i w pierwszej minucie sprawdzamy czy tak jest jak mówimy.
Uważność w edukacji, o programie słów kilka
Program Kosmos i Kajo jest tak zbudowany, by dzieci mogły i chciały uczestniczyć w zajęciach. W programie każde dziecko oprócz treningu uważności znajdzie
- aktywność fizyczną, która pozwala dzieciom zadbać o swoje ciało, zmniejszyć pobudzenie, zwiększyć wyciszenie
- ćwiczenia oddechowe w formie zabawy,
- ćwiczenia skierowane na budowanie życzliwości i współczucia dla siebie, ale również dla innych,
- wiedzę na temat mózgu, stresu dzięki czemu buduje się u dziecka zrozumienie dla siebie i dla innych osób.
Instruktorzy i trenerzy programu doceniają strukturę zajęć i możliwość wykorzystywania tych elementów w pracy z dziećmi. Dzięki możliwości odreagowania poprzez ruch stwarzamy warunki dla dzieci, by mogły z większą łatwością wejść w stan skupienia, koncentracji i ćwiczenia uważności dla dzieci. Dzieci uczą się o budowie mózgu, reakcjach w stresie, jak pracuje umysł dzięki temu zyskują świadomość sensu tej pracy.
To co dla nas jest najważniejsze to, że i dzieci i dorośli widzą zmianę samopoczucia po zajęciach. Wystarczy 2, 3 zajęcia, by część dzieci dopytywały ,,kiedy kolejne zajęcia?”. Dzieci zauważają po zajęciach swój stan wyciszenia, zrelaksowania i chcą go coraz częściej odczuwać. Ponadto świadomość, że mogą mieć wpływa na swoje reakcje, myśli i zachowanie jest dla dzieci często bardzo motywujące do dalszej zabawy z uważnością.
